Το μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιανής βρίσκεται στο Μανδράκι της Νισύρου, πάνω σε ένα μεγάλο βράχο. Κατά την παράδοση το 1400 μ.Χ. ένας γεωργός βρήκε μια μικρή εικόνα της Παναγίας, την οποία και μετέφερε στο ναό της Παναγίας της Ποταμίτισσας. Μετά από κάποιες μέρες η εικόνα εξαφανίστηκε για να βρεθεί στη συνέχεια σε μια σπηλιά στην κορυφή ενός μεγάλου βράχου. Οι νησιώτες την επέστρεψαν στο ναό, αλλά η εικόνα ξαναεπέστρεψε στη σπηλιά. Έτσι και οι κάτοικοι αποφάσισαν να χτίσουν στη σπηλιά μια εκκλησία.
Ήδη από τα πρώτα χρόνια ίδρυσής της, η Μονή της Παναγίας Σπηλιανής είχε γίνει γνωστή. Επί τουρκοκρατίας εξέδωσε χάρτινα νομίσματα με ελληνικά γράμματα για τις συναλλαγές των κατοίκων ενώ τον Μάρτιο του 1823 μ.Χ. συμμετείχε στη Γενική Συνέλευση της Επαναστατημένης Ελλάδας. Ανεβαίνοντας ο επισκέπτης 270 σκαλοπάτια φτάνει στην ιερή σπηλιά και αντικρίζει το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1725 μ.Χ. Επάνω σε αυτό εδράζονται οι εικόνες του Ιησού,